Het is een ding in Krakau: de melkbar

Volgens mij wordt het inmiddels wat minder populair, maar veel mensen zweren bij een glaasje melk bij de lunch. Een vol glas halfvolle melk, een beker karnemelk: zeker als je er ook nog een broodje kaas met boter bij eet, dan werk je in zo’n lunch aardig wat zuivel naar binnen. Ik ben er geen fan van, maar er is een plek waar ik wel van een glas melk genoot: melkbar Tomasza in Krakau.

Ik was er zelf nooit opgekomen om naar een melkbar te gaan. Sterker nog: ik wist niet dat het bestond. Het is ook niet zozeer een bar in de bruine kroeg-achtige sferen, het is meer een semi-lunchroom met een verder wat simpele, sobere en lichte inrichting. In Tomasza is het ook nog eens heel krap en zit het helemaal vol met etende mensen. 

De melkbar in Krakau

Etende mensen, want in een melkbar ga je niet per se zitten om een glaasje melk te drinken, zo bleek. Je gaat erheen om vooral flink te lunchen. Eieren, pannenkoeken, rösti: er wordt de hele tijd flink gebakken en dat is in de hele bar te merken en te ruiken. Het is daardoor bijna moeilijk om alleen melk te bestellen, maar als je net al een flink ontbijt op hebt dan is een glas melk al een uitdaging.

Even terug naar het gegeven ‘melkbar’. Ik kwam het op een reiswebsite tegen met tips voor Krakau, maar waarom bestaan ze eigenlijk (nog)? De melkbar (bar mleczny in het Pools) is er voor studenten, werkers en gepensioneerden. Ze bieden traditioneel eten voor vrij lage prijzen. Waar Krakau verder heel erg is verhipt, is een melkbar de plek die nog wel heel ouderwets oostbloks voelt. 

Het communisme in Polen

In 1948 ging de eerste melkbar in Krakau open: Krakau is de bakermat van de melkbar. Vroeger kreeg je er echter geen eten: je kon een glaasje melk van 0,25 liter krijgen met een rietje. Zoals je op de foto’s kunt zien is dat ook wat wij bestelden. Helemaal zoals het hoort. Melkbarren waren een initiatief van de overheid, die ermee wilde zorgen dat mensen meer melk gingen drinken en minder moonshine. 

De communistische regering had veel restaurants op zijn naam staan en daar hoorden ook de melkbarren bij. In de moeilijke tijden schijnt zelfs het bestek te zijn vastgeketend aan de tafels, omdat dit enorm veel werd gestolen. Zout en peper kon je krijgen uit een plastic bakje. Na de zware tijden kwam het communistische regime in Polen tot zijn einde, waarmee veel melkbarren hun deuren moesten sluiten. Gelukkig is er nog een aantal opengehouden, mede dankzij subsidies van de Poolse staat.

Doen als je naar Krakau gaat

Hoewel een bezoek aan een melkbar niet heel anders is dan het bezoek aan een ander barrestaurantje, heeft het wel iets sobers en tegelijkertijd gezelligs. Iedereen is weliswaar met zijn eigen eten en drinken bezig, het voelt toch als een speciaal samenzijn. Misschien komt dat door die interessante geschiedenis, of omdat het toch wat raar voelt om alleen een glas melk te bestellen. Het is in ieder geval wat mij betreft een must-do als je naar Krakau gaat. Tenzij je vegan eet, dan kun je je maar beter verre van de melkbar houden. Misschien is Harry Potter’s café dan meer je ding?